Wschodni rejon Sycylii to przede wszystkim czynny wulkan Etna. Dominuje w krajobrazie i widoczny jest z każdego miejsca. W tych okolicach najwcześniej rozwinęła się na Sycylii cywilizacja. Jeszcze zanim w V w. p.n.Ch. przybyli Grecy, istniały tu miasta. Rozwojowi sprzyjała właśnie Etna. Mimo częstych, a czasami intensywnych erupcji (za największą uważa się tę z XVII w., kiedy to lawa pokonała dystans 16 km, docierając do morza i częściowo niszcząc Katanię), wokół wulkanu powstawały wioski z powodu wyjątkowo żyznej w tym miejscu ziemi. Wulkan jest aktywny, w zasadzie, nieprzerwanie. Zmienna jest jedynie intensywność.

Etnę obejrzeć można z bliska bez wysiłku. Na przykład – pociągiem. Dookoła góry, w jej dolnej części biegną tory kolejowe. Są tu także drogi, co pozwala na wjazd – na niewielką wysokość – samochodem. Po osiągnięciu miejscowości Rifugio (dojeżdżają tu też autobusy) można kupić miejsce w samochodzie terenowym, którym zostanie się wywiezionym na wysokość 2700 m (Etna liczy 3329 m – choć z powodu erupcji ulega to zmianie), skąd dalej trzeba udać się pieszo z przewodnikiem. W ten sposób dociera się do poziomu 2900 m. Jeżeli warunki są odpowiednie, wulkan spokojny, to istnieje możliwość dalszego podejścia, chociaż nigdy do brzegu krateru. W latach 70. kilku turystów zginęło po wytryśnięciu lawy i od tego czasu te niebezpieczne wycieczki zostały zakazane.

Wzdłuż brzegu morskiego rozciągają się mało ciekawe zabudowania, głównie turystyczne. Są tu trzy duże miejscowości. Pierwszą, zwłaszcza dla przypływających promem z Półwyspu, jest Mesyna. To przede wszystkim port. Poza nim nie ma tu nic do oglądania (sam port też nie jest ciekawy…). Mesyna miała pecha. Na początku XX w. miasto zostało doszczętnie zniszczone przez trzęsienie ziemi (zginęło 80 tys. mieszkańców – dwie trzecie ogólnej liczby). Ledwo udało się je odbudować, gdy alianckie lotnictwo ponownie zrównało je z ziemią w czasie II wojny światowej.

Przylatujący do wschodniej Sycylii samolotem, Mesyny nie oglądają wcale (raczej nikt nie robi sobie tam wycieczek). Pierwszym miastem jest Katania. Tu jest port lotniczy (jest to cel większości czarterów przylatujących z Polski), a także – podobnie jak w Mesynie – port morski. Katania to drugie co do wielkości miasto na Sycylii. Trudno znaleźć w nim jakieś szczególne atrakcje turystyczne. Jest trochę zaniedbane. Do odpoczynku bardziej nadają się okolice Katanii.

Rolę „perły” wschodniej Sycylii pełni słynny kurort Taormina. Miasto ma swój urok, a szczególną atrakcją jest jego położenie – na tarasie zbocza góry, na wysokości ponad 200 m n.p.m. Taormina popularność zyskała już dawno. Pierwsi turyści pojawili się tam już w XVIII w. Później jej sława tylko rosła. Miasto konkurowało z kurortami Lazurowego Wybrzeża. Zaczęli pojawiać się słynni ludzie. Przyjeżdżali Rita Hayworth, Greta Garbo, Orson Welles, Salvador Dali i wielu innych. Tenessee Williams napisał tu swą sztukę Tramwaj zwany pożądaniem.

Dziś popularność Taorminy nie osłabła. Przeciwnie. Co roku napływają tłumy turystów. Ceny rosną. Dlatego jest to miejsce, do którego warto wybrać się na wycieczkę, ale nocować lepiej gdzieś indziej. Plaże w Taorminie są kamieniste. Najbliższa piaszczysta leży na południe od miasta i jest częścią dużego kompleksu turystycznego. Tłumy plażowiczów rozlokowanych w sektorach, na które podzielona jest plaża, czerpią przyjemność ze wspólnego opalania. Ci, którzy mają szczęście znaleźć się w sektorach położonych bliżej brzegu morskiego, mogą spoglądać na morze. Pozostałych czeka spacer. Za wejście na plażę trzeba zapłacić.

Północ Sycylii to Wyspy Liparyjskie, miasto Cefalu i stolica wyspy – Palermo. Palermo jest największym miastem sycylijskim. Mieszka tu ponad 700 tys. osób. Nie wszystkim się podoba. Sprawia wrażenie zabudowanego chaotycznie. I chociaż zabytków, renesansowych i barokowych budynków, kościołów jest wiele, to mieszają się ze zwykłą nowoczesną i sztampową zabudową. Prawdopodobnie, na taki charakter miasta wpływ miała jego przeszłość, w której mafia i skorumpowani urzędnicy decydowali o tym co i gdzie ma być wybudowane. W ostatnich latach władze z korupcją dość efektywnie walczą, ale nie da się przestawić budynków…

Ruch uliczny daje się we znaki także turystom. Centralnym punktem Palermo jest Quattro Canti. Plac powstały pomiędzy czterema pałacami. Każdy z pałaców ma taką samą elewację, podzieloną na trzy części. Rzeźby na dole symbolizują cztery pory roku, w środku stoją posągi czterech hiszpańskich królów Sycylii, a na górze – czterech patronek dzielnic starego miasta. Przez plac przebiegają główne ulice Palermo, jeżdżą po nich liczne samochody i fasady pałaców podziwiać można tylko stojąc na wąskim chodniku.

W Palermo są oczywiście także i inne ciekawe miejsca, np. Piazza Bellini, przy którym stoją trzy kościoły, z których jeden pochodzi z XII w., Katedra (też z XII w.) przy głównej ulicy – Corso Vittorio Emanuele, kościół San Giovanni, czy Palazzo Reale, do którego jednak trzeba wejść, bo z zewnątrz nie wszystkich zachwyca.

Cefalu to miasto nadbrzeżne, rybackie, z ładnymi ulicami, pięknymi plażami, otoczone skalami. Jest tu też normańska katedra, uznawana za arcydzieło architektoniczne, a także kilka innych zabytków, jak położony w niedużej odległości od miasta, normański zamek, czy starożytne ruiny. W pobliżu Cefalu znajdują się znane w tym rejonie miejscowości turystyczne: Saint Agata di Militello, Capo d’Orlando i Capo Zafferano.

W rejonie północnej Sycylii leży siedem Wysp LIparyjskich, zwanych także Eolskimi od imienia greckiego boga wiatru – Eola. Wyspy są pochodzenia wulkanicznego. Zwracają uwagę turystów licznymi wulkanami i czarnymi plażami. Największą i najbardziej urozmaiconą pod względem krajobrazowym wyspą jest Lipari. Nie ma tu jednak aktywnego wulkanu, są za to piękne krajobrazy. Dwie kolejne wyspy – pod względem zarówno rozmiarów, jak i popularności wśród turystów – to Stromboli i Vulcano. W żadnym wypadku nie można tutaj liczyć na samotność. Tłumy ludzi są wszechobecne. Na Stromboli jest aktywny wulkan, a najwięcej wrażeń przynosi wyprawa do krateru w nocy. Vulczno, mimo swojej nazwy, nie ma kraterów aktywnych. Za to, popularną rozrywką – zwłaszcza wśród Włochów – są kąpiele w wulkanicznym błocie. Występują tu także gorące źródła. Najmniejsza jest Panetta, ostatnio modna wśród turystów, uważających ją za najładniejszą. Miłośnicy przyrody trafiają na Filicudi. A najspokojniej jest na Alicudi, gdzie turyści przyjeżdżają rzadko, może dlatego, że położona jest najdalej. Dzięki temu utrzymała swój „dziki” charakter.

Na Wyspy Liparyjskie dopłynąć można promem z kilku włoskich miejscowości (niekoniecznie z Sycylii). Najkrótsza przeprawa wiedzie z położonego na północnym wybrzeżu sycylijskim, portu Milazzo. Dystans to tylko 26 km.

We Włoszech obowiązuje zasada: im bardziej na południe, tym biedniejsze rejony kraju. Zachodnia część Sycylii to najbardziej oddalony od głównego nurtu życia rejon Italii. Z jej stolicy – Trapani, do wybrzeży Tunezji jest stamtąd bliżej niż do Półwyspu Apenińskiego. Do niedawna ta część wyspy była niemal odcięta od reszty świata. Turyści przyjeżdżali tu z rzadka. Podróż utrudniała słabo rozwinięta sieć dróg. Teraz to się zmienia. Wybudowana autostrada A29 ożywiła region. Poziom życia zaczął się wyrównywać. A turystów jest coraz więcej, w pewnych miejscach – aż za dużo.

W zachodniej Sycylii widać wyraźne wpływy afrykańskie i arabskie. Zabudowania przypominają te, które znane są np. z Tunezji. Liczne wioski i miejscowości noszą nazwy pochodzenia arabskiego, kultywowane są rytuały odległe od tradycji europejskiej, jak mattanza – wiosenna rzeź tuńczyków.

W zachodniej Sycylii obejrzeć można piękne średniowieczne miasteczko – Ericę, podziwiać urozmaicone pejzaże, pełne gajów oliwnych i winnic.

Ten rejon Sycylii, w latach 70. rozpropagował film Ojciec Chrzestny. Jest tu miasteczko Corleone, a mafia – choć osłabiona – istnieje realnie. Turyści jednak nie mają szans na bezpośrednie natknięcie się na mafiosów (w każdym razie, nie są w stanie ich rozpoznać…).

Południowa Sycylia to rejon bardziej odludny od pozostałych. Nie ma tu autostrad, a z Palermo lub Katanii jechać trzeba starą drogą wijącą się wśród wiosek i pól uprawnych, których jest tu nadspodziewanie dużo. W tej części wyspy grunty są wyjątkowo żyzne, mimo, że nad samym morzem zieleni jest mniej niż w innych rejonach, wybrzeże jest suche i wypalone słońcem. Gęstość zaludnienia jest niewielka.

Zabytków nie ma tu wiele, ale w Aggrigento zachowały się ruiny greckie – największe poza Grecją. W głębi wyspy jest Villa Romana del Casale, z doskonale zachowanymi mozaikami rzymskimi, uważanymi za najpiękniejsze w Europie.

Plaże choć licznie odwiedzanie, nie są tak zatłoczone jak w innych rejonach Włoch (sektorów nie ma...), przy odrobinie wysiłku znaleźć można całkiem ustronne miejsca. Zakwaterowanie w pobliżu któregoś z rybackich miast, np. Licata lub Sciacca, daje możliwości wyboru piaszczystej plaży, wolnej od tłumu plażowiczów.

Na południe od wybrzeży leżą Wyspy Pelagijskie, bardzo popularne zwłaszcza wśród płetwonurków i miłośników pływania z rurką. Są to Lampedusa, Limosa i Lampione. Dostać się tam można wodolotem, a na Lampedusie jest także lotnisko. W ostatnim okresie Lampedusa uzyskała niezamierzony rozgłos, z powodu licznie napływających z wybrzeży Afryki imigrantów. Od tunezyjskiego Monastyru wyspę dzieli zaledwie 100 km. Z sycylijskiego Agrigento jest tam 230 km…

Południowo-wschodnia część Sycylii to przede wszystkim Syrakuzy – miasto Archimedesa, dzielnie walczącego z oblegającymi miasto Rzymianami. Powstało ponad 3 tysiące lat temu, było jednym z centrów greckiego świata. Nie udało mu się jednak przetrwać do dzisiaj. To co widzimy to efekt ponownej zabudowy po roku 1693, kiedy to w Syrakuzach doszło do potężnego trzęsienia ziemi. Zniszczenia były tak ogromne, że próby rekonstrukcji uznano za pozbawione sensu. W tym czasie rozkwitał włoski barok. I w tym stylu powstała nowa zabudowa. Powstały wspaniałe barokowe pałace, kościoły.

W okolicach Syrakuz są inne greckie miasteczka, a nieco dalej obejrzeć można prawdziwe perełki XVIII-wiecznej architektury – barokowe miasta Ragusa, Noto i Modica. Za szczególnie atrakcyjny wytwór architektury tej epoki uważane jest miasteczko Noto, ale nie mniej fascynująca jest przylepiona do zbocza góry Ragusa.