Nie da się zignorować

Pomocy!

Liczba zachorowań na koronawirusa rośnie i - na razie - nie widać końca, żadne z ognisk choroby nie wygasło. Odizolowanie regionów w północnych Włoszech niewiele dało, nie doprowadziło do spadku liczby zakażeń. Przeciwnie, rejony izolacji trzeba było rozszerzyć. I to znacznie.

Z drugiej strony liczba zachorowań jest nadal znikoma. Nie da się porównać do grypy i skutków innych, poważnych chorób. To w ogóle nie ten rząd wielkości. Choć obowiązkiem państw jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa, to szerzenie paniki nie tylko jest groźne, ale zupełnie nieuzasadnione. Przynajmniej na razie, realne zagrożenie jest minimalne. Tymczasem, trudno oprzeć się wrażeniu, że panika rozprzestrzenia się o wiele szybciej niż sam wirus.

Panika jest realnym zagrożeniem dla ekonomii na całym świecie. A pierwsza z branż, w którą uderza to – szeroko rozumiana – turystyka. Klienci rezygnują z zakupionych już wycieczek, domagając się zwrotu wpłat, inni zmieniają plany wakacyjne. Firmy przestają wysyłać pracowników na imprezy typu „incentive” (czyli „integracyjne”), ograniczane są nawet wyjazdy służbowe. Nietrudno odgadnąć w jaki sposób odbija się to na hotelarstwie, transporcie i branżach wspomagających.

Biura podróży martwią się o przyszłość. Niebezpieczeństwo jest całkiem realne. O wiele większe niż możliwość zachorowania. Nie ma wątpliwości, że branża poniesie straty. I to duże. Część firm nie przetrwa.

Ekspert rp.pl, Andrzej Betlej pociesza, że nie będzie źle. Choć zajmuje się finansami i turystyką, a nie medycyną, to pokusił się o prognozę: „koronawirus, który straszy teraz klientów biur podróży i samych touroperatorów nie lubi wysokich temperatur. Wraz ze zbliżaniem się lata powinien się więc wycofywać, a klienci, którzy teraz wstrzymują się z zakupem wycieczek, wrócić do biur podróży”.

Poruszenie w branży wywołał komunikat UOKiK-u, z 2 marca, w którym przypomniano o prawie konsumenta do rezygnacji z wycieczki bez ponoszenia żadnych kosztów. Pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim wystąpić muszą „nieuniknione i nadzwyczajne” okoliczności, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego.

Niektórzy z turystów uznali, że zagrożenie koronawirusem spełnia te warunki. Innego zdania są jednak touroperatorzy, dla których akceptowalne jest anulowanie wyjazdu np. do Wuhan czy Lombardii, ale przecież nie do całych Włoch. Co z tego, że na Sycylii zdarzył się jeden przypadek zachorowania? Sycylia to duża wyspa i jedna osoba z wirusem to za mało, żeby rezygnować z wyjazdu. Mówi o tym także, we wspomnianym wywiadzie, Waldemar Szulc. Wobec różnicy zdań, wątpliwości będą musiały rozstrzygać sądy.

Niezależnie od tego, sytuacja biur podróży (i firm z branż powiązanych, np. transportowych) jest naprawdę trudna. Pojawiły się głosy domagające się wsparcia od rządu. Trochę dziwne, bo jeszcze niedawno słyszeliśmy, że „rząd swoich pieniędzy nie ma, jeśli ma tobie dać, to musi zabrać komuś innemu”. Ale to było w kontekście realizacji programów socjalnych: 500+, dodatkowych emerytur. Teraz jest inaczej. Teraz nie chodzi o emerytów czy rodziny z dziećmi, tylko o biznesmenów. Oczywiście, biznesmeni ci zwykle też mają rodziny, ale pieniądze mają pójść na wsparcie ich firm.

Trzymając się języka z okresu walki z programami socjalnymi rządu, można powiedzieć, że powinniśmy pomagać firmom małym - to często też są rodziny - że możemy na nie się złożyć. Ale czy mamy też płacić potentatom? Czy na przykład Accor potrzebuje naszej zrzutki? Albo Hyatt?

Bo najwięksi polscy touroperatorzy, najwyraźniej tego oczekują. Wiceprezes Itaki, Piotr Henicz powiedział w rp.pl: „Jeśli ktoś ma pomysł, żeby zakazać wyjazdów, to proszę bardzo – będę najszczęśliwszą osobą, jeśli zawiesimy działalność na przykład na dwa miesiące, wyślemy pracowników na urlopy i zwrócimy klientom pieniądze za wykupione wycieczki, a rząd nam pokryje straty z tego tytułu”. Rząd pokryje straty? To znaczy my je mamy pokryć?

Nie ma obawy. Itaka czy Rainbow na pewno nie zbankrutują. Itaka w 2018 roku miała ponad 2.5 miliarda przychodów i prawie 25 milionów zysku netto (dane za rok 2019 są jeszcze niedostępne, ale wyniki były znacznie lepsze, zysk netto mógł nawet przekroczyć 85 milionów). Problemy z wirusem sprawią, że duże firmy osiągną, po prostu, mniejsze zyski. Albo nawet poniosą stratę. Ale na pewno dadzą sobie radę. Dlaczego mielibyśmy się na nie składać? Jeśli tak, to trzeba byłoby dorzucić coś Accorowi…

Henicz przypomina, że sama Itaka wpłaciła 41 milionów złotych do Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Akurat Itaka jest biurem, które w swych ofertach składkę na Fundusz wyraźnie oddziela od ceny. Cena z oferty nie zawiera tej składki. Itaka podkreśla, że to nie jej pieniądze tylko klientów przekazywane na Fundusz. Skąd, zatem, nagła sugestia, że Fundusz mógłby jakoś oddać Itace te 41 milionów. Jeśli już to klientom!

Głosów domagających się od nas, żebyśmy pomogli firmom turystycznym z każdym dniem przybywa. Żądania pomocy padają ze strony turystycznych organizacji, zarówno regionalnych (Kraków) jak i ogólnopolskich. Pojawiają się nawet „inicjatywy obywatelskie”. Pani Alina Dybaś-Grabowska (osoba szerzej nieznana) powołała nawet swoje stowarzyszenie, którego głównym zadaniem jest pisanie apeli do rządu, aby ten przekazał nasze pieniądze „wszystkim grupom zawodowym, które cierpią z powodu koronawirusa (organizatorom, agentom, przewodnikom, pilotom, przewoźnikom”.

Polska Izba Turystyki domaga się także interwencji rządu. Akurat pomysły PIT-u są stonowane. PIT nie domaga się od nas pieniędzy. Chodzi mu przede wszystkim o uspokojenie nastrojów, uaktywnienie promocji, uruchomienie kredytów, wprowadzenie obowiązkowych ubezpieczeń na wypadek niewypłacalności firm turystycznych niebędących biurami podróży (hotele, przewoźnicy), ułatwienia w płaceniu VAT-u. Jedynym dziwnym pomysłem jest postulat zwolnienia z ZUS-u. To kto ma płacić na emerytury? A może to emeryci powinni zacisnąć pasa i brać mniejsze wypłaty? PIT wraca także do pomysłu Henicza, wykorzystania środków z Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego, co bardzo dziwi, bo w kontekście spodziewanych upadków niektórych biur podroży, Fundusz okazać się może użyteczny jak nigdy.

Rząd szybko odpowiedział, rozpoczął - w naszym imieniu - rozmowy z przedstawicielami branży turystycznej i ma przedstawić propozycje. Ministerstwo Rozwoju z miejsca jednak odrzuciło (słusznie!) pomysł „zagospodarowania” pieniędzy Funduszu Gwarancyjnego.

Ceny spadają

Wspomniane na początku słowa prezesa PZOT, Waldemara Szulca, o klientach rezygnujących z wycieczek kupionych w przedsprzedaży i tracących przez to szanse na tanie wyjazdy, można raczej włożyć między bajki. Biura podróży już ostro wzięły się za obniżanie cen. Jeszcze daleko do sezonu letniego, wiosenne programy są raczej skromne, ale już widać jak wielkie muszą być problemy ze sprzedażą. Ceny wycieczek „last minute” biją rekordy.   

Płacąc mniej niż 1000 zł polecieć można do Turcji, Egiptu, na Maltę, Cypr, a nawet Teneryfę. Nie ma mowy o tym, żeby biura podróży do takich cen nie dopłacały. Za 576 zł do czterogwiazdkowego hotelu w Turcji? Są hotele podobnej klasy, w których za same śniadania zapłacić trzeba więcej…

W przedziale 1000-1499 zł mieści się bardzo dużo ofert. W różne rejony Hiszpanii, na Wyspy Kanaryjskie, do Maroka i Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

W cenach do 2000 zł wybór ofert jest jeszcze szerszy. Polecieć można także do Portugalii i Jordanii. A w Egipcie, Hiszpanii, Turcji i na Cyprze i Malcie wybierać można spośród wielu hoteli.