Prawie trzy miliony
Urząd Lotnictwa Cywilnego opublikował oficjalne dane dotyczące ruchu pasażerskiego w 2018 roku. W czarterach padł rekord. Skorzystało z nich ponad 2.7 miliona osób, najwięcej w całej historii polskiego lotnictwa cywilnego. Wzrost w stosunku do roku poprzedniego wyniósł aż 34.1%, co też jest jednym z najlepszych wskaźników od wielu lat. Ale biura podróży nie popadają w euforię.
Nie z każdym rokiem więcej
Tak duża liczba klientów biur podróży (bo to właśnie oni wypełniają w większości czartery) zdawałaby się prowadzić do wzrostu optymizmu organizatorów wyjazdów i zwiększania programów na sezon kolejny. Dzieje się jednak inaczej. W każdym razie, jeśli brać pod uwagę deklaracje szefów biur. Rok 2018 to wprawdzie rekordowa liczba klientów, ale także rekordowo rozdmuchane programy, z którymi biura miały problemy i były zmuszane do sprzedaży wycieczek po niższych od oczekiwanych cenach. Rozczarowanie musiało być naprawdę dużo, skoro dziś z większości firm turystycznych płyną sygnały, że w tym roku koniec z rozmachem, dominować ma ostrożność. Ma być mniejsza liczba wycieczek i wyższe ceny ich sprzedaży. Można sobie wyobrazić jak znaczna była podaż w 2018, skoro sprzedano ponad 2.7 miliona miejsc, a biura są niezadowolone, że musiały anulować część lotów lub puszczać samoloty wypełnione tylko w części. Pewnie w 2018 przygotowano ponad 3 miliony miejsc.
Rok wcześniej, po raz pierwszy w historii, padła bariera dwóch milionów i nastąpiło to po paru latach zahamowania. Wprawdzie w 2014 też był wzrost i to nawet dość znaczny, to jednak dwa lata wcześniej i dwa lata później był czas spadków. Po raz pierwszy milion pasażerów czarterów przekroczono w 2008 roku – w czasach boomu gospodarczego tuż przed załamaniem. Wtedy wydawało się, że przyszłość będzie różowa. Biura podróży pozwiększały programy, ale źle dla nich to się skończyło. Bo choć liczba klientów stale rosła to działo się to głównie w wyniku rozpaczliwych akcji firm turystycznych, które ratując choćby część dochodów, wysyłały turystów po cenach niepokrywających kosztów. Wielu jednak nie udało się to i zakończyły swoje istnienie. Uspokojenie nastąpiło po dwóch, trzech latach. Konkurencja się wykruszała, podaż spadała, a w ślad za nią liczby pasażerów czarterowych. Prawdziwe ożywienie wróciło dopiero w 2017, a rok następny to już eksplozja. W 2019 ma być inaczej. Spokojniej, za to bardziej dochodowo dla firm turystycznych. Jak będzie? Zobaczymy.
W ostatnich dziesięciu latach, w turystyce czarterowej mieliśmy trzech królów. Pierwszym był Egipt, gdzie do 2012 roku jeździło najwięcej turystów (choć z tendencja malejącą). Na krótko, w wyniku „wiosny ludów” w krajach arabskich w 2011, pałeczkę pierwszeństwa przejęła Turcja. Później Egipt ciągle spadał, choć w ostatnich dwóch latach pojawiło się pewne odbicie. Turcja trzymała równy poziom, ale w 2016-17 po wydarzeniach politycznych (zamachy, wybory i brutalne rozprawianie się z opozycją) liczba polskich turystów wypoczywających w Turcji wyraźnie spadła. W 2018 nadszedł renesans i padł rekord, do Turcji poleciało najwięcej Polaków w historii.
W 2013 roku trzecim liderem została Grecja. I od tego czasu stale swą pozycję umacnia, coraz bardziej dystansując konkurentów, chociaż rok 2018 pokazał, że Turcja może jej niedługo zagrozić. Na razie jednak wydaje się królować absolutnie. W zeszłym roku czarterami poleciało do niej 829 tysięcy polskich turystów.
Stabilną pozycję utrzymuje Hiszpania. Jest to kraj stosunkowo drogi, ale ma Wyspy Kanaryjskie, które dostępne są przez cały rok, a nie tylko w lecie. Dzięki kryzysowi w Turcji i Egipcie, w latach 2016-17, Hiszpania zajmowała nawet drugie miejsce. Ostatnio liczba polskich turystów nie rośnie, ale utrzymuje się na całkiem przyzwoitym poziomie.
Ostatnim krajem z „wielkiej piątki” tych, do których najchętniej latają Polacy, jest Bułgaria. Co roku, w stałym tempie, jest tam nas więcej. W 2016-17 wyprzedziła nawet Turcję i Egipt. Od Egiptu była lepsza także w 2018. Nie było to łatwe zadanie, bo Bułgaria jest krajem o wyjątkowo krótkim sezonie. Tak naprawdę trwa on tam nie więcej niż trzy miesiące. A w Egipcie jest to cztery razy dłużej, bo cały rok.
Kraj | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | Razem |
Grecja | 231 | 239 | 320 | 235 | 297 | 444 | 529 | 565 | 625 | 829 | 4314 |
Turcja | 283 | 299 | 341 | 293 | 292 | 351 | 349 | 130 | 191 | 459 | 2988 |
Hiszpania | 122 | 147 | 247 | 233 | 231 | 252 | 284 | 383 | 361 | 366 | 2626 |
Bułgaria | 44 | 59 | 80 | 78 | 83 | 99 | 131 | 193 | 205 | 274 | 1246 |
Egipt | 360 | 481 | 318 | 396 | 234 | 276 | 185 | 65 | 144 | 219 | 2678 |
Włochy | 24 | 23 | 21 | 25 | 29 | 34 | 45 | 68 | 67 | 76 | 412 |
Tunezja | 167 | 149 | 96 | 105 | 81 | 100 | 20 | 9 | 15 | 58 | 800 |
Albania | 3 | 12 | 32 | 54 | 101 | ||||||
Portugalia | 20 | 21 | 33 | 28 | 34 | 40 | 49 | 67 | 56 | 52 | 400 |
Cypr | 15 | 14 | 22 | 20 | 21 | 22 | 22 | 16 | 28 | 49 | 229 |
Izrael | 40 | 45 | 53 | 59 | 72 | 62 | 59 | 61 | 73 | 34 | 558 |
Maroko | 22 | 15 | 24 | 24 | 28 | 41 | 29 | 17 | 20 | 30 | 250 |
Dominikana | 3 | 3 | 3 | 5 | 9 | 22 | 23 | 23 | 91 | ||
Czarnogóra | 5 | 5 | 5 | 8 | 9 | 18 | 50 | ||||
Chorwacja | 4 | 6 | 9 | 18 | 19 | 17 | 12 | 23 | 21 | 16 | 145 |
Emiraty Arabskie | 1 | 12 | 27 | 15 | 55 | ||||||
Kuba | 1 | 4 | 10 | 19 | 22 | 12 | 68 | ||||
Tajlandia | 2 | 5 | 5 | 7 | 8 | 8 | 10 | 11 | 56 | ||
Meksyk | 1 | 6 | 11 | 9 | 15 | 11 | 53 | ||||
Francja | 11 | 11 | 9 | 8 | 8 | 8 | 7 | 8 | 6 | 10 | 86 |
Zielony Przylądek | 2 | 7 | 7 | 10 | 26 | ||||||
Oman | 5 | 9 | 14 | ||||||||
Kenia | 4 | 5 | 7 | 7 | 8 | 6 | 3 | 8 | 9 | 8 | 65 |
Tanzania | 5 | 8 | 13 | ||||||||
Macedonia | 3 | 8 | 11 | ||||||||
Wielka Brytania | 7 | 8 | 6 | 5 | 8 | 10 | 9 | 7 | 60 | ||
Niemcy | 3 | 2 | 3 | 3 | 2 | 3 | 3 | 5 | 24 | ||
Norwegia | 1 | 4 | 4 | 2 | 3 | 6 | 20 | ||||
Malta | 3 | 3 | 3 | 2 | 4 | 15 | |||||
Ukraina | 1 | 3 | 3 | 7 | 14 | ||||||
Sri Lanka | 3 | 3 | 2 | 5 | 13 | ||||||
Gruzja | 2 | 3 | 5 | 10 | |||||||
Mauritius | 2 | 5 | 7 | ||||||||
Irlandia | 1 | 3 | 4 | ||||||||
Kirgistan | 2 | 2 | 4 | ||||||||
Jordania | 1 | 3 | 4 | ||||||||
Czechy | 3 | 3 | |||||||||
Finlandia | 1 | 1 | 2 | ||||||||
India | 2 | 2 | |||||||||
Belgia | 1 | 1 | 2 | ||||||||
Japonia | 2 | 2 | |||||||||
Inne | 27 | 12 | 19 | 16 | 19 | 23 | 41 | 42 | 54 | 67 | 320 |
*) w tysiącach |
Pierwsza piątka zdecydowanie wyprzedza kolejne kraje w rankingu. Do zajmującego piąte miejsce Egiptu poleciało w 2018 roku 219 tysięcy Polaków, a do następnych w rankingu Włoch – 76, Tunezji – 58 i mocno reklamowanej, zwłaszcza przez Itakę, Albanii 54 tysiące. Pierwszą dziesiątkę zamykają Portugalia z 52 i Cypr z 49 tysiącami osób.
Kierunek | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | Razem |
Antalya | 201 | 213 | 242 | 200 | 193 | 228 | 222 | 93 | 147 | 327 | 2066 |
Burgas | 22 | 29 | 45 | 51 | 54 | 68 | 92 | 128 | 130 | 181 | 800 |
Heraklion | 69 | 72 | 106 | 64 | 67 | 95 | 108 | 124 | 126 | 152 | 983 |
Rodos | 55 | 55 | 81 | 49 | 57 | 79 | 93 | 90 | 96 | 138 | 793 |
Hurghada | 187 | 258 | 180 | 208 | 113 | 127 | 84 | 34 | 80 | 123 | 1394 |
Zakintos | 18 | 20 | 22 | 23 | 37 | 52 | 78 | 91 | 94 | 122 | 557 |
Korfu | 14 | 20 | 28 | 25 | 34 | 49 | 65 | 85 | 91 | 106 | 517 |
Kos | 16 | 20 | 33 | 30 | 40 | 64 | 69 | 44 | 63 | 99 | 478 |
Warna | 22 | 29 | 34 | 26 | 29 | 31 | 38 | 65 | 74 | 93 | 441 |
Chania | 28 | 27 | 22 | 28 | 35 | 46 | 45 | 50 | 57 | 84 | 422 |
Bodrum | 44 | 39 | 41 | 44 | 45 | 62 | 70 | 22 | 31 | 76 | 474 |
Palma de Mallorca | 36 | 35 | 48 | 34 | 31 | 27 | 36 | 61 | 58 | 74 | 440 |
Fuerteventura | 18 | 24 | 54 | 60 | 55 | 59 | 67 | 80 | 72 | 68 | 557 |
Marsa Alam | 15 | 19 | 23 | 36 | 26 | 39 | 46 | 28 | 49 | 62 | 343 |
Teneryfa | 49 | 49 | 51 | 53 | 61 | 70 | 68 | 62 | 463 | ||
Tirana | 32 | 54 | 86 | ||||||||
Saloniki | 28 | 19 | 19 | 32 | 41 | 44 | 183 | ||||
Barcelona | 18 | 18 | 21 | 28 | 41 | 41 | 167 | ||||
Tel Aviv | 37 | 40 | 47 | 55 | 69 | 62 | 59 | 61 | 73 | 34 | 537 |
Szarm el-Szejk | 144 | 186 | 98 | 134 | 79 | 105 | 15 | 31 | 792 | ||
Agadir | 22 | 15 | 22 | 20 | 28 | 41 | 29 | 17 | 20 | 30 | 244 |
Monastir | 151 | 98 | 14 | 27 | 37 | 31 | 30 | 388 | |||
Gran Canaria | 13 | 16 | 28 | 22 | 22 | 25 | 22 | 36 | 42 | 29 | 255 |
Faro | 18 | 20 | 28 | 39 | 29 | 29 | 163 | ||||
Malaga | 21 | 30 | 26 | 28 | 105 | ||||||
Lanzarote | 16 | 19 | 23 | 29 | 27 | 34 | 148 | ||||
Izmir | 20 | 24 | 19 | 23 | 86 | ||||||
Dalaman | 38 | 33 | 36 | 26 | 25 | 36 | 194 | ||||
Enfidha | 20 | 81 | 72 | 32 | 49 | 254 | |||||
Tenefyfa | 27 | 31 | 58 | ||||||||
Funchal | 21 | 26 | 47 | ||||||||
Tunis | 11 | 25 | 36 | ||||||||
Taba | 13 | 17 | 30 | ||||||||
Punta Cana | 5 | 18 | 23 | ||||||||
Inne | 168 | 194 | 235 | 238 | 270 | 336 | 404 | 382 | 479 | 608 | 3314 |
*) w tysiącach |
W ciągu ostatnich dziesięciu lat najwięcej Polaków wybrało się do tureckiej Antalyi – ponad dwa miliony. Antalya wygrywała prawie w każdym roku. Tylko w 2010 i 2012 ustąpiła Hurghadzie, a w szczycie tureckiego kryzysu, w roku 2016, kiedy to i z Hurghadą było krucho – przegrała z Burgas i Heraklionem. Nie dziwi to jednak, bowiem w Antalyi jest port lotniczy, który obsługuje miażdżącą część turystów przylatujących na całą turecką Riwierę. Pod tym względem Grecja ze swoimi licznymi wyspami nie ma szans. Heraklion przegrywa także z Burgas, ale po zsumowaniu z drugą pod względem atrakcyjności wyspą Rodos, wychodzi na prowadzenie. W rankingu najpopularniejszych regionów dominują oczywiście kierunki greckie, a poza Antalyą i Burgas jest także druga bułgarska miejscowość – Warna (o wiele mniej istotna) i Hurghada.